พ่อแม่ผู้ปกครองต่างก็อยากจะเลี้ยงลูกให้ดีที่สุด แต่บางครั้งพ่อแม่หลายบ้านก็อาจจะเผลอทำสิ่งที่ผิดพลาดมาก ๆ ในการเลี้ยงลูกเพราะคิดว่า ใคร ๆ ก็ทำกันและคิดว่ามันถูกต้อง นั่นก็คือการ ‘ด่าลูก’ ซึ่งจะส่งผลกระทบทางลบมากมายต่อลูกทันทีแบบไม่ต้องรออนาคตเลย โดยเฉพาะกรณีพ่อแม่ไม่เคยชมเลยแม้จะทำดีแค่ไหน พ่อแม่ก็ด่าอยู่ดี 

“สอบได้ 3.8 แม่ก็บอกว่าทำไมไม่ได้ 4.0 
เราก็รู้สึกว่าตัวเองไม่ดีพอ”

ทำไมพ่อแม่ถึงด่า

• ในความคิดของพ่อแม่ - ด่าเพราะอยากให้ลูกทำให้ดีขึ้น ด่าเพื่อกระตุ้น (motivate) 

• ในความคิดของลูก - พ่อแม่ด่าเพราะเราโง่ เราไม่เก่ง ไม่มีอะไรดี   

พ่อแม่อาจจะคิดว่า 'การด่า' คือวิธีกระตุ้น (motivate) ที่จะทำให้ลูกพยายามมากขึ้น ซึ่งมันไม่ดีกับเราเพราะแทนที่จะทำให้เราฮึบพยายามมากขึ้น แต่กลับทำให้เรารู้สึกแย่กับตัวเองมากกว่า สิ่งที่เราต้องการคือคำชมและกำลังใจ ไม่ใช่คำด่า แต่เราก็ทำอะไรไม่ได้เพราะถ้าหากพูดก็จะยิ่งโดนด่าหนักมากขึ้นอีก

รับมือยังไงเมื่อพ่อแม่ด่า

เข้าใจว่าพ่อแม่กำลังเข้าวัยทอง

ช่วงวัยทองจะอยู่ที่  44-55 ปี ร่างกายและจิตใจเขากำลังเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ บางคนอาจจะไม่เข้าใจว่าทำไมพ่อแม่ชอบด่า ขี้บ่นเก่ง หาเรื่องมาด่าได้ทุกอย่าง นั่นเป็นเพราะพ่อแม่กำลังเข้าสู่วัยทอง ทำให้หงุดหงิด อารมณ์แปรปรวนง่าย เขาจะควบคุมตัวเองไม่ค่อยได้ อาการจะค่อย ๆ ดีขึ้นเมื่อเข้าสู่วัยชรา ทำใจและพยายามเข้าใจพ่อแม่ว่ามันเป็นอารมณ์แปรปรวนที่เกิดขึ้นตามวัย

ยอมรับความไม่สมบูรณ์แบบของพ่อแม่ให้ได้

มีสติให้มาก โดยเฉพาะเวลาที่พ่อแม่ด่าหยาบคาบ ขุดเรื่องในอดีตมาด่า พูดจาประชดประชัน ทำให้เรารู้สึกผิดเพราะคำพูดเหล่านั้นมาจากอารมณ์ของพ่อแม่ พ่อแม่ก็มีอารมณ์ได้ มีช่วงที่ควบคุมอารมณ์ตัวเองไม่ได้ การยอมรับว่าพ่อแม่ของเราก็ไม่ได้เฟอร์เฟคสมบูรณ์แบบก็เป็นส่วนหนึ่งของการเติบโต เพราะเมื่อเรายอมรับได้ เราก็จะเข้าใจและไม่รับทุกคำด่านั้นมาถือให้มันหนัก 

ถอยหนึ่งก้าวเพื่อเรียนรู้ข้อผิดพลาดไปด้วยกัน  

เมื่อมีสติแล้วให้ถอยมาหนึ่งก้าว คิดตามที่พ่อแม่ด่าแต่อย่าเพิ่งเชื่อ คิดดูก่อนว่าที่เขาด่ามันมีความจริงอยู่บ้างไหม ถ้าพ่อแม่ด่าว่าเราขี้เกียจ ไม่ช่วยงานบ้าน เอาแต่เล่นเกม ถ้ามันจริงเราก็ต้องปรับตัว แต่ถ้าเราไม่ได้ผิด เราพยายามแล้ว ทำดีแล้ว แต่ก็ยังโดนด่า ก็ให้อภัยพ่อแม่ที่เขารักเราแต่กลับแสดงออกไม่เป็น คิดว่าการด่าคือวิธีสอนลูกให้ได้ดี แต่มันไม่จริงเลย สำนวนรักวัวให้ผูกรักลูกให้ตี คือใช้ไม่ได้แล้วกับยุคนี้

เอาสิ่งนั้นมาเป็นบทเรียน 

พ่อแม่บางคนเรียนมาน้อย อายุยังน้อย หรือบางคนก็มีความคิดเก่า ๆ ที่ไม่ทันยุคสมัย ทำให้ขัดแย้งกับเราที่เกิดมาในยุคใหม่ บางทีเขาอาจเอาความคิดเก่า ๆ ของเขามาตัดสินเรา ซึ่งให้ตายยังไงเราก็ผิด เช่น ด่าเรื่องการแต่งตัวของเรา ด่าเรื่องมีแฟน ชอบดาราเกาหลี ฯลฯ เราเปลี่ยนพ่อแม่ยาก ต้องแก้ที่ตัวเราเอง ใช้ความเข้าใจ ไม่ใช่ความเย็นชา ไม่แยแสเป็นทางออก เพราะนั่นคือเราไม่ได้เรียนรู้อะไรเลย คิดได้อย่างนั้นเราก็จะโตไปเป็นผู้ใหญ่ เป็นพ่อแม่ที่ดีกว่าพ่อแม่ของเราเองได้    

คุยกับใครสักคน  

หาคนที่ไว้ใจ สนิทใจคุยด้วย บางคนผ่านปัญหาในครอบครัวมาได้ก็เพราะเพื่อน การแก้ด้วยตัวเองมันก็ดีแต่ไม่ใช่ทุกครั้งที่เราจะแก้ได้ที่ตัวเอง เมื่อพ่อแม่ด่า เราอาจจะเสียใจมากจนไม่มีแรงไปคิดแยกแยะอะไรทั้งนั้น ดังนั้นการโทรหาเพื่อน คุยกับใครสักคน ขอกำลังใจจากเขาก็จะช่วยให้เราสบายใจขึ้น พอมีสติแล้วก็ค่อยกลับมาคิดกับสิ่งที่พ่อแม่พูดอีกที หรือหาจังหวะดี ๆ คุยกันว่าเราไม่ชอบที่พ่อแม่ด่าเลยและเพราะอะไร  

บางคนก็พูดว่า การพบกันของพ่อแม่ลูกทุกคนบนโลกนี้ก็เพื่อให้รักใคร่ซึ่งกันและกัน ไม่ใช่มาจงเกลียดจงชังกัน แต่บางคนก็บอกว่า เด็กคนหนึ่งเกิดมาถ้าไม่รักพ่อแม่ก็จะเกลียดไปเลย มันก็อยู่ที่เราแล้วล่ะว่า เราจะเรียนรู้ให้มันเป็นบทเรียนหรือจะเกลียดให้มันทุกข์ใจ เพราะไม่มีใครสมบูรณ์แบบแม้จะเป็นพ่อแม่คนก็ตาม